Zvicra

Schweizerische Eidgenossenschaft Confédération suisse Confederazione Svizzera Confederaziun svizra Confoederatio Helvetica

Flamuri Stema

Moto Kombëtare:  ?

Të dhëna tabelare[fshih] Gjuhë gjermanishtja, frengjishtja, italishtja, gjuha romake Kryeqyteti Bern Qyteti më i madh Cyrihu Sistemi Demokracie President Moritz Leuenberger Konsil Micheline Calmy-Rey Sipërfaqja   - ujore 41,285 km²  - (  132 -ta )  4.2 %  - (  ?-ta ) Popullsia  Dendësia 7,399,1002003  - ( 92 -ta)   179 b. / km²   - ( ? -ta) Valuta Franka Zona kohore UTC + 1:00 verës + 2:00 Pavarësia  nga Deklarata - (shpallur) 1 Gusht 1291 Në OKB nga 10 Shtator 2002 Himni kombëtar Swiss Psalm Kodi i internetit TLD .ch Prefiksi telefonik +41 redaktoni

Konfederata Zvicerane (franz. Confédération suisse, ital. Confederazione Svizzera, rom. Confederaziun svizra, lat. Confoederatio Helvetica) ose shkurt Zvicra, është një shtet kontinental në Evropën qendrore. Zvicra kufizohet në veri me Gjermaninë (345,7 km), në lindje me Lihtenshtajnin (41,1 km) dhe Austrinë (165,1 km), në jug kufizohet nga Italia (734,2 km), ndërsa perëndimi i kufirit të Zvicrës ndahet me Francën (571,8 km).

Historia

Historia e Zvicrës

Zviceranët nuk janë një popull etnik apo një popull me një religjion, gjuhë apo diçka të ngjashme që është karakteristike për kombet, por zviceranët janë një popull që si element të përbashkët kanë rregullimin politik në favor të tri shumicave. Zvicra është një konfederatë kantonesh disa prej të cilëve kanë histori 700 vjeçare.

Historikisht në vitin 1291 përfaqësuesit e tre kantoneve : Uri, Schwyz, Unterwalden nënshkruan konfederatën, kështu që këto tre njësi administrative janë themelet e Zvicrës.

Në betejën në Morgarten në 15 Nëntor të vitit 1315, Zvicra mundi armatën e Habsburgut dhe siguroi pavarësinë si Konfederata Zvicerane.

Në vitin 1353, tre kantoneve të para iu kanë bashkangjitur dhe kantoni i Glarusit dhe Zugit (Cug) dhe qytetet shtete Lucerne, Cyrihu dhe Berne duke formuar Federatën e Vjetër.

Politika

Sistemi shtetëror

Sipas legjendës bashkësia e tillë zvicerane është krijuar më 1 gusht 1291. Për këtë shkak 1 gushti është ditë kombëtare (dita e pavarësisë) e Zvicrës.

Në politikën e jashtme Zvicra ndjekë rrugën e politikës neutrale dhe për këtë merret edhe si shtet "neutral". Në Kongresin e Vjenës më 1815, i garantohet neutraliteti i përhershëm. Është anëtare e Organizatës së Kombeve të Bashkuara (OKB), Këshillit Evropian, EFTA-së, WTO-së, por jo edhe anëtare e Bashkësisë së Evropës (BE).

Inicialet e shtetit janë : "CH", që nënkuptojnë shkronjat e para të emrit latinisht Confœderatio Helvetica.

Njësitë territoriale

Njësitë territoriale

Forma e tashme federative e sistemit Zviceran daton nga viti 1848 dhe e ndan sipërfaqen e Zvicrës në 26 njësi administrative të quajtura "kantone".

Gjeografia

Gjeografia e Zvicrës

 

Pikturë Satelitet e Zvicrës

Zvicra është e vendosur në sistemin e maleve të larta të alpeve. Shpesh në literaturën gjeografike përmendet si shtet alpin. Zvicra për një kohë të gjatë ka qenë e izoluar, larg rrugëve kryesore dhe bënte kufirin natyrorë ndërmjet shteteve të Evropës së Mesme dhe të atyre të detit Mesdhe. Pozita ndërmjetësuese ka imponuar nevojën e një lidhjeje më të mirë me shtete fqinje. Parakushtet e mira të luginave të tërthorta dhe të qafave malore kanë qenë elemente të rëndësishme të vendosjes së një rrjeti të rrugëve përmes së cilave Zvicra hapet ndaj shteteve të zhvilluara të Evropës. Roli transit i saj shprehet në gjysmën e dytë të shekullit XIX, në kohën kur kushtet teknike të komunikacionit ndërrohen në saje të revolucionit industrial. Rrugët bashkëkohor e bëjnë Zvicrën prej një shteti të izoluar dhe të varfër të jetë nyje shumë rrugëve që lidhin Evropën Mesdhetare me atë Atlantike dhe Evropën e Mesme.

Pozita qendrore e Zvicrës, e vendosur në rrugët e rëndësishme ndërkombëtare, periudha e gjatë e neutralitetit të saj, peizazhet e natyrës së Alpeve, luginat e thella të lumenjve, zona e përshtatshme e Pllajës e kanë bërë që ajo të jetë atraktive dhe shumë tërheqëse në suaza botërore. Nuk është e rastësishme vendosja e shumë organizatave ndërkombëtare pikërisht në Zvicër. Organizata Ndërkombëtare E Kryqit të Kuq në Lozanë, Unioni Botërorë i Postave në Bernë, organizata botërore e Shëndetësisë dhe e Punës në Gjenevë, bankat ndërkombëtare në Bazel etj. Janë vetëm disa nga funksionet që ajo kryen në suaza botërore

Ekonomia

 Ekonomia e Zvicrës

 

Prodhimi energjetik në Zvicër gjatë vitit 2003

Zvicra ballafaqohet me shumë probleme, në radhë të parë me mungesën e lëndëve të para për industri, me kushte jo të volitshme natyrore në të cilin relievi malorë përfshinë 2/3 e sipërfaqes së shtetit me klimë të ashpër dhe me dendësi të vogël të popullsisë, sidomos në kompleksin malor të Alpeve. Edhe pse Zvicra ka kushte të kufizuara të zhvillimit ekonomik, ajo për të ardhura nacionale të përgjithshme për kokë të banorit, me 44.350 dollarë, është pas Luksemburgut në vendin e dytë në botë. Është befasuese fakti se si ka arritur një zhvillim të tillë në një ambient jo aq të volitshëm. Pa dyshim, faktorët shoqërorë janë ata më esencialë të cilët kanë ndikuar në transformimin e rrethit gjeografik. Nëpërmjet kuadrit kualifikues të punëtorëve Zvicra ka mundur të zhvilloi industrinë precize që nuk ka pretendime të mëdha në lëndët e para. Me ndërtimin e rrugëve, tuneleve, urave, hoteleve, vendet për pushime rekreacion, çdo pjesë e saj, pa marrë parasysh lartësinë, mund të vizitohet.

Turizmi dhe roli transit i saj janë dy shtylla të rëndësishme të ekonomisë. Intensifikimi i ka gjetur mbështetje në potencialin energjetik të shfrytëzuar prej lumenjve. Mirëpo, për një zhvillim kontinuel të ekonomisë pa dyshim ka influencuar statusi i saj neutral prej vitit 1815. E kursyer prej shkatërrimeve të dy luftërave botërore, papasur për pasojë fuqinë tërheqëse të kapitalit të jashtëm, i cili ka kërkuar siguri në investimet e veta.

Bazën ekonomike e bën industria e cila karakterizohet për konceptimin e kapitalit sipas degëve. Kështu, në industrinë e aluminit është monopoli Alusisse, në industrinë e makinave – Orlikon, në industrinë ë orëve –Longine dhe Omega, etj. Vlera e prodhimtarisë industriale është dyfishuar në periudhën e fundit, sidomos zhvillim më intensiv kanë shënuar industria kimike, e makinerisë, e orëve dhe elektronika.

Demografia

Demografia e Zvicrës

Numri i popullsisë së tashme është 7,4 mil. banorë nga të cilët 20,6 % janë të huaj. Një pjesë e madhe të "të huajve" e përbëjnë edhe shqiptarët. Jeta mesetare e njeriut është 82,8 për femra dhe 77,2 për meshkuj (viti 2005). Gjuhët zyrtare janë gjermanishtja, frëngjishtja, italishtja dhe gjuha retero-romane. Katolikët e përbëjnë 47 % të popullsisë, ndërsa protestantët 40 %.